Osi Katmanları

Uygulama katmanı veriyi sunum katmanına sunum ise oturum katmanına aktarır ve bu şekilde veri fiziksel katmana kadar ulaşmış olur.

Veri alımında ise bu işlem tam tersi şekilde gerçekleşir. Yani fiziksel katmandan veri bağlantısına, daha sonra Ağ katmanına ve bu şekilde 7. Katman olan Uygulamaya kadar gelir.

7 katmanlı OSI modelini iki bölümde inceleyebiliriz. Application Set ve Transport Set.

Application Set, Application, Presentation, Session dan oluşmaktadır.

Transport Set, Transport, Network, Data ve Physical dan oluşmaktadır.

Application Set(Uygulama seti) uygulamalar yani programlarla ilgili konuları içerir. Genellikle sadece yazılımsaldır. Modelin en üstündeki uygulama katmanı kullanıcıya en yakın katmandır.

Transport Set(veri aktarım seti) veri iletişimi ile ilgili meseleleri tanımlar. Fiziksel ve veri aktarım katmanları hem yazılımsal olarak hem de donanım olarak görevlerini yerine getirebilir. Fiziksel katman(en alt katman) fiziksel ağ ortamına(ağ kablosuna mesela) en yakın katmandır. Ve esas olarak bilgiyi kabloya aktarmakla görevlidir.

 1.      Katman : Fiziksel Katman(Physical Layer)

Bu katman verinin kablo üzerindeki alacağı fiziksel yapıla ilgilidir. Diğer katmanlar 1 ve 0 değerleriyle çalışırken, bu katman 1 ve 0’ların nasıl elektrik, ışık veya radyo sinyallerine çevrileceğini ve aktarılacağını tanımlar. Gönderen tarafta 1. Katman 1 ve 0’ları elektrik sinyallerine çevirip kabloya yerleştirirken, alıcı tarafta 1. Katman kablodan okuduğu bu sinyalleri tekrar bir ve sıfır haline getirir.

Eğer iki tarafta sinyaller konusunda anlaşılamazsa iletişim sonlanır. Örneğin bir taraf +5V ve 2 ms süren bir elektrik sinyali gönderiyor, alıcı taraf ise +7V ve 5 ms lik bir sinyali kabloda gördüğünde bunu 1 olarak anlıyorsa veri iletimi gerçekleşmez.

Fiziksel katman bu tip sorunların çözümü için tanımlanmıştır. Üreticiler yani örneğin ağ kartı üreticileri bu problemleri göz önüne alarak aynı değerleri kullanan ağ kartları üretirler. Böylece farklı üreticilerin ağ kartları birbirleriyle sorunsuz çalışır.

 2.      Katman : Veri Bağlantısı Katmanı(Data Link Layer)                 

Veri bağlantısı katmanı fiziksel katmana erişmek ve kullanmak ile ilgili kuralları belirler. Veri bağlantısı katmanının büyük bir bölümü ağ kartı içinde gerçekleşir. Veri bağlantısı katmanı ağ üzerindeki diğer bilgisayarları tanımlama, kablonun o anda kimin tarafından kullanıldığının tespiti ve fiziksel katmandan gelen verinin hatalara karşı kontrolü görevini yerine getirir.

Veri bağlantısı katmanı iki alt bölüme ayrılır: Media Access Control(MAC) ve Logical Link Control(LLC).

 3.      Katman : Ağ(Network)

Ağ katmanı veri paketine farklı bir ağa gönderilmesi gerektiğinde yönlendiricilerin kullanacağı bilginin eklendiği katmandır. Örneğin IP protokolü bu katmanda görev yapar.

 4.      Katman : Taşıma Katmanı(Transport Layer)

Taşıma katmanı üst katmanlardan gelen veriyi ağ paketi boyutunda parçalara böler. NetBEUI, TCP ve SPX gibi protokoller bu katmanda çalışır. Bu protokoller hata kontrolü gibi görevleri de yerine getirir.

Taşıma katmanı alt katmanlar (Transport Set) ve üst katmanlar (Application Set) arasında  geçit görevini görür. Alt katmanlar verinin ne olduğuna bakmandan karşı tarafa yollama işini yaparken üst katmanlarda kullanılan donanım ile ilgilenmeden verinin kendisi ile uğraşabilirler.

 5.      Katman: Oturum Katmanı(Session Layer)

Oturum katmanı bir bilgisayar birden fazla bilgisayarla aynı anda iletişim içinde olduğunda, gerektiğinde doğru bilgisayarla konuşabilmesini sağlar. Örneğin A bilgisayarı B üzerideki yazıcıya yazdırırken, C bilgisayarı B üzerindeki diske erişiyorsa, B hem A ile olan, hem de C ile olan iletişimini aynı anda sürdürmek zorundadır.

Bu katmanda çalışan NetBIOS ve Sockets gibi protokoller farklı bilgisayarlarla aynı anda olan bağlantıları yönetme imkanı sağlarlar.

 6.      Katman: Sunum Katmanı(Presentation Layer)

Sunum katmanının en önemli görevi yollanan verinin karşı bilgisayar tarafından anlaşılabilir halde olmasını sağlamaktır. Böylece farklı programların birbirlerinin verisini kullanabilmesi mümkün olur.

Dos ve Windows 9x metin tipli veriyi 8 bit ASCII olarak kaydederken (örneğin A harfini 01000001 olarak), NT tabanlı işletim sistemleri 16 bit Unicode’u kullanır (A harfi için 0000000001000001).

Ancak kullanıcı tabii ki sadece A harfiyle ilgilenir. Sunum katmanı bu gibi farklılıkları ortadan kaldırır.

Sunum katmanı günümüzde çoğunlukla ağ ile ilgili değil, programlarla ilgili hale gelmiştir. Örneğin eğer siz iki tarafta da gif formatını açabilen bir resim gösterici kullanıyorsanız, bir makinanın diğeri üzerindeki bir GIF dosyayı açması esnasında sunum katmanına bir iş düşmez, daha doğrusu sunum katmanı olarak kastedilen şey, aynı dosyayı okuyabilen programları kullanmaktır.

7.       Katman: Uygulama Katmanı(Application Layer)

Uygulama katmanı programların ağı kullanabilmesi için araçlar sunar. Microsoft API’leri uygulama katmanında çalışır. Bu API’leri kullanarak program yazan bir programcı, örneğin bir ağ sürücüsüne erişmek gerektiğinde API içindeki hazır aracı alıp kendi programında kullanır. Alt katmanlarda gerçekleşen onlarca farklı işlemin hiçbirisiyle uğraşmak zorunda kalmaz.

Uygulama katmanı için bir diğer örnek HTTP’dir. HTTP çalıştırılan bir program değil bir protokoldür.    Yani bir kurallar dizesidir. Bu dizeye gören çalışan bir Browser(IE mesela), aynı protokolü kullanan bir Web sunucuya erişir.  Aynı şekilde Mozilla, Chrome, Opera gibi diğer tarayıcılarda erişim sağlar.